Stopnie oparzeń skóry:
- Lekkie – oparzenia I lub II stopnia nie przekraczają 15% powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia – 5%.
- Średnie – każde oparzenie II i III stopnia, które obejmuje 15-20% powierzchni ciała u człowieka dorosłego, a 10% u dziecka lub u człowieka w wieku starszym wymaga leczenia szpitalnego, ponieważ prowadzi do wstrząsu oparzeniowego, który stanowi zagrożenie życia. Przyczyną śmierci u młodszych dzieci mogą być już oparzenia 10–15% powierzchni ciała.
- Ciężkie – oparzenia I lub II stopnia obejmujące ponad 50% powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia powyżej 15%. Zwłaszcza u dzieci i u ludzi w podeszłym wieku może doprowadzić do śmierci, która następuje w ciągu 24-48 godzin po oparzeniu.
Oparzenie I stopnia
Obejmuje tylko naskórek. Jego cechami charakterystycznymi są:
- zaczerwienienie skóry, czyli rumień
- lekki obrzęk
- bolesne pieczenie skóry
Rumień może być wynikiem krótkotrwałego działania pary wodnej, niezbyt gorącej wody lub silnego działania promieni słonecznych. Zaczerwienienie skóry utrzymuje się zwykle kilka dni i goi się samoistnie po złuszczeniu naskórka. I stopień oparzenia nie niesie za sobą ryzyka powstania blizny.
W tym przypadku poparzone miejsce należy trzymać pod strumieniem zimnej wody przez kilkadziesiąt sekund. Powierzchowne oraz drobne oparzenia można również przemyć produktem do oczyszczania, przemywania ran. Można sięgnąć po preparat zwierający np. poliheksanidynę – substancję, która wspiera proces gojenia ran i nie sprzyja rozwojowi odporności drobnoustrojów. Następnie należy delikatnie osuszyć oparzone miejsce jałową gazą i nałożyć czysty, suchy opatrunek.
Oparzenie II stopnia
Oparzenia II stopnia mogą powstać po oblaniu wrzątkiem, gorącym olejem lub pod wpływem pary wodnej, chemikaliów itp.
Wyróżnia się oparzenie II stopnia powierzchowne (II A), które obejmuje naskórek i część skóry właściwej.
Pojawią się wtedy:
- zaczerwienie i obrzęk
- pęcherze wypełnione żółtawym płynem surowiczym
Pęcherze to martwy naskórek uniesiony gromadzącym się pod nim płynem tkankowym. Obserwuje się tu silne procesy zapalne i martwicze naskórka na granicy ze skórą właściwą, którym towarzyszy:
- silny ból
Gojenie trwa około 10-14 dni. Oparzenia II stopnia A pozostawiają jedynie niewielkie przebarwienia.
Oparzenie II stopnia głębokie (II B), które obejmuje naskórek i całą grubość skóry właściwej, co objawia się:
- białą skórą z czerwonymi punktami (powierzchowna martwica)
- bólem, który jest mniejszy niż w przypadku oparzenia w stopniu II A, ponieważ zostały uszkodzone zakończenia nerwowe.
Czas gojenia powstałych w ten sposób ran trwa ok. 3 tygodni. Po zagojeniu się ran mogą powstać blizny.
Oparzenia III stopnia
Przy oparzeniach III stopnia obserwuje się zniszczenie całej warstwy skóry, a często również tkanek leżących głębiej. Dochodzi w ten sposób do martwicy skóry. Po wyschnięciu części martwiczej powstają białoszare lub żółte strupy. Oparzenie III stopnia wywołuje bardzo silne bóle, przy czym powierzchnia oparzonej skóry jest niewrażliwa na dotyk. Następnie obserwuje się oddzielenie części obumarłych i wytworzenie ziarniny oraz blizny.
Tego typu oparzenia są wynikiem dłuższego działania wrzątku, gorącego oleju, a także otwartego ognia. Oparzenia III stopnia wymagają często leczenia operacyjnego przeszczepami skóry.
Oparzenia IV stopnia
Skrajną postacią oparzenia jest zwęglenie tkanek. Martwica obejmuje wszystkie tkanki aż do kości. Widać wtedy narządy wewnętrzne, mięśnie i ścięgna. Oparzenia IV stopnia mogą być wynikiem długotrwałego działania ognia lub oparzenia elektrycznego.
Ogólnoustrojowe zaburzenia przy oparzeniach III i IV stopnia
Oprócz zmian miejscowych oparzenia III i IV stopnia powodują zaburzenia ogólnoustrojowe w postaci wstrząsu hipowolemicznego (który jest wynikiem masywnej utraty wody i elektrolitów przez oparzone powierzchnie), a następnie tzw. choroby oparzeniowej, która jest wywołana:
- bólem,
- utratą osocza krwi,
- zatruciem organizmu przez wchłaniane produkty rozpadu białka tkankowego.